Altruïsme: de kracht van compassie
Boekrecensie door Madelinde Krantz
Matthieu Ricard
Altruïsme: de kracht van compassie
‘Altruïsme; de kracht van compassie ‘ maakt indruk door de omvang, het telt 879 bladzijden. Het is zeer leesbaar en uitgebreid geschreven, een lust voor de compassie boekenwormen onder ons.
Matthieu Ricard beschrijft het altruïsme aan de hand van twee denkwerelden waardoor hij sterk beïnvloed is: die van het boeddhisme en die van de westerse wetenschappen. Daarnaast put hij uit diverse bronnen, waaronder de (westerse) filosofie, psychologie,ecologie en neurowetenschappen.
Ricard stelt zichzelf onder andere de vraag ‘wat is altruïsme ?’ Hij geeft daarvoor verschillende definities, zo ook die van Auguste Comte, die altruïsme voor het eerst in de negentiende eeuw gebruikte. Comte beschreef altruïsme als volgt: ‘uitschakeling van egoïstische verlangens en egocentrisme en een leven leiden dat gewijd is aan het welzijn van anderen.’
Door het grote enthousiasme waarmee Ricard de betekenis en de noodzaak van alruïsme beschrijft in onze huidige samenleving, neigt het boek naar een verhalende encyclopedie. Hij blijft helder in zijn beschrijving, met slechts hier en daar een vleugje zweverigheid.
Het vraagstuk omtrent altruïsme beschrijft Mattheu Ricard zonder simplificatie waarbij de onderlinge samenhang van groot belang is. Door deze samenhang kan hij tot de conclusie komen dat altruïsme in ons allemaal aanwezig is. In ons als mens en in de afzonderlijke maatschappij waartoe wij behoren. Altruïsme is noodzakelijk om de sociale, de economische en de ecologische crisis te trotseren.
De titel van de conclusie luidt: ‘altruïsme aandurven’, met daaronder een citaat van de filosoof Seneca: ‘Het is niet zo dat we niet durven omdat het allemaal zo moeilijk is. Het is allemaal moeilijk omdat we niet durven.’ Volgens Ricard moeten we om werkelijk verandering te brengen altruïsme aandurven. Daarnaast legt hij de nadruk op samenwerken, het is van essentieel belang alle verschillende stromingen die zich inspannen om altruïsme te bevorderen te bundelen. ‘alleen samenwerking kan de mensheid verlossen’ zei ook de wiskundige Bertrand Russell.
Met dit boek hoopt Matthieu Ricard een steentje bij te dragen, hoe klein ook, aan de opbouw van een betere wereld. Naar mijn mening is hij er in ieder geval zeer goed in geslaagd het belang en de betekenis op een zeer heldere en onderbouwde manier te beschrijven. De dikte van het boek schrikt in het begin misschien af, maar het leest als een trein. Dit boek krijgt van mij dan ook vijf sterren.
*****
Matthieu Ricard
Altruïsme: de kracht van compassie
Uitgeverij ten Have
Boek bestellen
Meer weten over Matthieu Ricard?
Bekijk de video van een interview met hem in de Nieuwe Liefde in februari 2015
