5 Compassievragen: Lidewij Niezink
Regelmatig vindt u op deze website een interview met een persoon die ‘iets’ met compassie heeft. Deze week is onze gast: Lidewij Niezink, docent/onderzoeker Toegepaste Psychologie aan de Hanzehogeschool in Groningen.
U bent in 2008 gepromoveerd op altruïsme en empathie. Hierna bent u meerdere dingen ga doen die met deze zaken te maken hebben. Kunt u daar iets meer over vertellen?
“Na mijn promotie in 2008 heb ik besloten mijn kennis in de praktijk te gaan brengen. Onderzoek doen naar empathie en altruïsme is mooi en nuttig. Tegelijkertijd is het vrij eenvoudig om vanuit het beschouwende perspectief van een universiteit al filosoferend en psychologiserend eenzijdig informatie de wereld in te sturen. Ik vond het tijd om mijn kennis te toetsen aan de praktijk en mijn handen in de modder te steken. Hoe bevorderen we altruïsme? Wat zijn methoden om empathische vermogens te versterken en aan te leren? Daar ben ik me op toe gaan leggen. Ik doe dat in een combinatie van zelfstandig ondernemerschap en als docent/onderzoeker Toegepaste Psychologie aan de Hanzehogeschool in Groningen. Als ondernemer heb ik me de afgelopen jaren vooral bezig gehouden met het ontwerpen, ontwikkelen en geven van trainingen in empathie. Daarbij specialiseer ik me in empathisch leiderschap. Empathie in leiderschap is cruciaal, helemaal in een tijd waarin werknemers op zoek zijn naar autonomie en zingeving en werkgevers voortdurend moeten innoveren. Ik werk met zeer diverse groepen: leiders, innovatie consultants, onderwijzers, kinderen uit achterstandswijken, R&D afdelingen, mensen in de gezondheidszorg; zeer divers! Bij de Hanzehogeschool hou ik me ook bezig met gedragsbeïnvloeding in de bredere zin. Het onderzoek in het HBO is toegepast onderzoek en dat ligt mij goed. Zo publiceerde ik afgelopen jaar met onderzoekers van de universiteit van Leuven over de effecten van een empathie training op het soort hulp dat mensen met een EHBO training van het rode kruis geven. Ook kijk ik naar de effecten van het ontvangen van altruïstisch gedrag. Hoe verandert dat de kijk op je leven?”
Waarom hebt u er als wetenschapper voor gekozen om de waarde van compassie zo sterk te benadrukken? Vindt u weerklank in de wetenschappelijke wereld of wordt dit als een soft, religieus of vaag thema beschouwd?
“Ik heb ervoor gekozen omdat dit de thema’s zijn die me het meest fascineren in het leven en omdat ik er van overtuigd ben dat het belangrijk is dat we ze doorgeven in onze cultuur. Toen ik begon aan mijn promotieonderzoek was empathie absoluut een ondergeschoven kindje. Ik kan me herinneren dat ik studenten nodig had om mij te helpen met mijn onderzoek en dat velen zeiden dat waarden als empathie en compassie voor softies was en dat zij zich liever bezighielden met gedragsbeïnvloeding in richtingen zoals de marketing. Sindsdien is er enorm veel veranderd. Zo is het vooral het bedrijfsleven die nu deze waarden oppikt en de positieve effecten ervan ondervindt. In de wetenschap zijn deze thema’s niet nieuw maar er is wel duidelijk meer onderzoeksgeld beschikbaar. Dit trouwens met name dankzij private geldstromen. Mensen geloven in dit soort werk.”
U was aanwezig tijdens het congres ‘Empathy and Compassion in Society’ in Londen eind november vorig jaar. Hier ontmoetten mensen vanuit hele verschillende werelden en werkterreinen elkaar. Kunt u een paar van de meest bijzondere conclusies noemen?
“Twee dingen vielen mij erg op. Ten eerste zijn er enorm veel initiatieven om aan de slag te gaan met empathie en compassie. Mensen ontwikkelen allerlei methoden en oude methoden uit bijvoorbeeld de humanistische psychologie wordt nieuw leven ingeblazen. Het congres was met haar workshops erg ‘hands on’! Ten tweede viel mij op dat er nog veel meer samengewerkt zou moeten worden zodat we effectiever zijn in het combineren van kennis en methoden en meer helder kunnen communiceren over welke aspecten van empathie en compassie tot welke effecten leiden.”
Compassie en empathie worden als steeds belangrijker beschouwd voor een stabiele en veilige samenleving, althans, zo lijkt het. Denk maar aan de vele projecten die zijn ontwikkeld sinds het Compassie-verhaal van Armstrong bij Tedx. Zal deze ontwikkeling zich doorzetten denkt u?
“Empathie en compassie gaan hand in hand. Zonder empathie geen compassie. Toch zijn er ook essentiële verschillen tussen deze twee. Waar compassie gericht is op lijden en het hulpverlenen bij dat lijden is empathie neutraler en heeft het vooral betrekking op het niet oordelende vermogen open te staan voor- en aanwezig te zijn bij alles wat anderen denken, voelen en uitdrukken. Dat kan ook vreugde zijn, iets wat we nog wel eens willen vergeten. Ik denk dat deze ontwikkeling zich zeker door zal zetten. Het heeft vast te maken met de tijdsgeest die verandert. De huidige crisis en de oorzaken daarvan zijn niet op te lossen door verder te gaan op het individualistische pad van zelfverrijking en competitie. Gevaar is wel dat het een modeverschijnsel wordt, daar schieten we niks mee op, we hebben de duurzame varianten van empathie en compassie nodig in onze samenleving.”
In april komt Karen Armstrong naar Nederland voor o.a. de viering van de Vrede van Utrecht. Stel dat u haar een vraag zou mogen stellen, welke zou dat zijn en waarom? “Ik zou haar willen vragen of ze wil helpen zorg te dragen voor meer samenwerking en empathie tussen de partijen die zich hier mee bezig houden. Het gevaar van vechten voor eigen parochie zie ik ook hier ontstaan. Dit is het veld bij uitstek om te laten zien dat we met elkaar meer kunnen bereiken dan ‘tegen’ elkaar.”
Voor meer achtergrond en verdieping: - www.cultureofempathy.com - www.lidewijniezink.com en de empathie en charter for compassion groepen op linkedin: - http://www.linkedin.com/groups/Empathy-3700756/about?trk=anet_ug_grppro - http://www.linkedin.com/groups/Charter-Compassion-1407537/about?trk=anet_ug_grppro
DATUM: 22 FEBRUARI 2013
