Mindfulness in tijden van onzekerheid
Iedereen vindt zijn eigen teksten en bronnen om zich door te laten inspireren in deze tijd. Onderstaande blog van Rob Brandsma werd ons aangereikt door Sheela Vyas.
De knoppen van de magnolia zijn opengesprongen. Grote wit-roze bladeren knallen uit kale takken. Het zijn de luidruchtige boodschappers van een nieuw bloeiseizoen. Het is een vast ritme, elke lente opnieuw. Een ritme van: alles gaat door. Maar nu is alles anders.
Nu weet niemand waar we staan. Niemand weet hoe volgende week eruitziet. Of morgen. Het is alsof we het deksel op de neus hebben gekregen, er wordt gezaagd aan de stoelpoten van onze zekerheid. We zagen het niet aankomen. We konden er niks aan doen. De onzekerheid heeft het ritme verjaagd. Wat biedt nu nog houvast?
Deze crisis gaat over onze fundamentele kwetsbaarheid. De illusie van controle is als een jas van ons afgevallen, ons onbeschermd achterlatend, met een naakt, gedesoriënteerd gevoel.
Vorige week reed ik over de snelweg, mijn vaste ritje. Ik ken de wagens van de transportbedrijven, met hun bestemmingen. Ik zie de zwenkende laadkranen op het industrieterrein, de treinen die langsglijden met achter elk raam een gezicht. Ik weet hoe laat er drukte is bij het klaverblad en wanneer, kilometers daarvoor, de signalering gaat knipperen.
Vandaag is alles anders. Een enkele, witte truck op een halflege rijbaan. De trein passeert, maar hij is leeg. Een routine die op een robuust systeem leek en om mij heen zoemde op die snelweg, hij is verdwenen.
Ook mijn lichaam is een systeem. En ook dat functioneren lijkt robuust. Alles stroomt en beweegt, ordelijk, harmonieus, zoals het hoort. Ik ben eraan gewend, ik ben erop gaan vertrouwen. Dat het ooit anders zal worden, lijkt een verre donkere droom die nooit dichterbij zal komen.
Onzekerheid, kwetsbaarheid en verlies van controle hebben overal om mij heen de overhand gekregen. Dit zijn tijden voor mindfulness. In oervertaling betekent mindfulness: ‘herinnering’. Mindfulness herinnert mij telkens opnieuw aan mijn kwetsbaarheid.
Het is de kwetsbaarheid van dit moment, die geen belofte afgeeft voor controle over de toekomst. Ook het magnoliablad is kwetsbaar. Over enkele dagen al zijn de frisse kleuren opgehouden met knallen.
Het is de bewustwording van kwetsbaarheid van dit moment die ons leert om het hier-en-nu ten volle te ervaren. Om de werkelijkheid realistisch te zien, steeds opnieuw. Zonder je te laten meeslepen en je vast te houden aan verwachtingen uit het verleden, zodat we de toekomst met een veerkrachtige respons kunnen ontmoeten, in plaats van met een achterhaalde kramp van controle. Dit aspect van mindfulness kunnen we nu goed gebruiken.
We hebben mindfulness nu ook nodig om de weg naar het hart open te houden. Dit zijn tijden om de steun te vinden bij zaken van het hart, zaken die niet geconditioneerd zijn. Om je weer verbonden te weten met de mensen waarvan je houdt (misschien wel meer dan ooit). Om je passie weer te voelen opvlammen voor dat ene gedicht (misschien wel meer dan ooit). Om je te laten raken door de natuur die uit zijn voegen barst.
En, misschien juist nu wel meer dan ooit, om compassie te ervaren voor de mensen die meer lijden dan jij. Niet alleen in het zichtbare wereldje van vrienden en onze nieuwsapps, maar ook in de wereldwijde cirkels om ons heen, waar pijn en verdriet veel dieper heersen dan wij ons met ons coronadrama kunnen voorstellen.
De wereld is kwetsbaar, wij zijn kwetsbaar. Dat is de schok waar we nu aan wennen. Maar relatief gezien zijn wij nog steeds goed beschermd – door een oprechte overheid, een perfecte gezondheidszorg en, als het erop aankomt, een warme groepssolidariteit.
Juist in tijden van onzekerheid is er veel te waarderen. Niet alleen in de natuur, maar vooral ook in onze mensenwereld. Waardering voor de gezamenlijkheid waarmee we door moeilijke tijden komen. Voor de vreugde van je verbonden voelen. Voor de compassie voor iemand die lijdt, of angstig is. Voor de onderlinge vriendelijkheid die ontstaat uit het besef dat we met elkaar in dit schuitje zitten.
Het vieren van onze gezamenlijke menselijkheid. We moeten het alleen weer leren zien en ook daarbij kan mindfulness ons helpen.
Auteur: Rob Brandsma, directeur van het Centrum voor Mindfulness
17 maart 2020
